از همسان سازي نقش ها تا تعديل راهبرد ها
در حالي كه دولت افغانستان مشغول برگزاري جرگه ي مشورتي صلح براي مشروعيت بخشيدن به برنامه ي صلح و راه كارهايش به خاطر مذاكره با شورشيان مي باشد، رسانه هاي غربي از تلاش هاي ايالات متحده ي امريكا در راستاي همسان سازي نقش هندوستان و پاكستان در پيوند با مسايل افغانستان خبر داده اند.
نبرد پشت پرده يي- استخباراتي هند و پاكستان در افغانستان مساله ي تازه يي نيست و رگه هاي اين نبرد بي سرانجام، دستكم از وراي حملاتي كه به شهروندان و نهاد هاي هندي در افغانستان صورت مي گيرد، قابل مشاهده بوده و در كم تر از يك دهه ي گذشته، در مواردي تنش هاي لفظي ميان مقامات اين دو كشور بر سر مساله ي افغانستان، هند و پاكستان را تا مرز صف آرايي نظامي در برابر همديگر، پيش برده است.
اگرچه سنجش ميزان منافع راهبردي كشور هاي منطقه در افغانستان به چگونه گي نوع رابطه اين كشور ها با ايالات متحده ي امريكا، انگلستان و ديگر قدرت هاي بزرگ نيز وابسته است، اما به نظر مي رسد كه اگر اراده يي براي همسان سازي منافع اين دو دشمن ديرينه در جغرافياي بحران وجود داشته باشد، قانع كردن پاكستان براي قرار گرفتن در وضعيتي كه از بحران آفريني در افغانستان خود داري كند، يا دستكم كارويژه هاي خود براي تعقيب راهبرد هاي درازمدت خويش در قبال افغانستان را از طالب پروري و حمايت از شبكه هاي هراس افگني تغيير داده و در مسيري متناسب با خواست هاي جامعه ي جهاني سوق دهد، كار دشوار و هزينه برداري است.
زيرا بيش تر از سه دهه است كه پايايي ذهنيت هاي تندروانه و شبكه هاي هراس افگني به عنوان ابزار سياست خارجي پاكستان در افغانستان بكار گرفته شده و بخش بزرگي از هزينه ها و مصارف داخلي اين كشور نيز از محل باج هايي كه از همين رهگذر جامعه ي بين المللي به پاكستان مي پرداخته، تامين مي شده كه اين روند تا اكنون ادامه داشته و بازي دوپهلوي پاكستان با مساله ي تروريزم در منطقه، همچنان ادامه دارد.
حتا هنگامي كه ارتش پاكستان مشغول نبرد با طالبان و شبكه هاي هراس افگني در مناطق قبايلي اين كشور بوده و بر بنياد آمار هاي ارايه شده ده ها تن از سربازان اين كشور در اين نبرد ها قرباني شده اند، هراس افگناني كه از سوي نيرو هاي امنيتي افغانستان به دام مي افتند، در اعترافات شان از تمويل و تسليح خود و دسته هاي هم سنخ شان توسط زيرمجموعه هاي سازمان استخباراتي اين كشور پرده بر مي دارند.
بدون شك اظهارات جنرال مك كريستال مبني بر اين كه "دادن امتياز همسان با پاكستان براي هندوستان در افغانستان منطقه را به سوي بحران و نا امني بيش تر سوق خواهد داد،" بدور از واقع گرايي مبتني بر داده هاي اطلاعاتي دقيق نيست، زيرا دستكم اشغال ولسوالي برگ متال ولايت نورستان در آستانه ي برگزاري جرگه ي مشورتي صلح كابل به اين واقعيت اشاره ي نگران كننده يي دارد كه پاكستان براي به چالش كشيدن ثبات نيم بند موجود در افغانستان ابزار هاي نيرومندي در اختيار دارد و كشور هندوستان با آنكه سرمايه گذاري هاي كلاني در بخش هاي توسعه يي در افغانستان داشته و هم اكنون صد ها تن از دانشجويان افغان در دانشگاه هاي اين كشور مشغول تحصيل اند، از همين ابزار هاي پاكستان در موارد متعددي چه در افغانستان و چه در داخل مرز هاي خودش آسيب ديده است.
شايد اگر اين فرضيه كه «رويارويي هند و پاكستان بر سر مساله ي كشمير آب ريختن به آسياب طالبان و شبكه ي القاعده است» و اين فرضيه هم بيش تر توسط ديپلوماتان امريكايي به رخ مقامات هندي و پاكستاني كشانده مي شود نبود؛ اين دو كشور پس از جنگ 1999 ميلادي نيز چندين بار با همديگر رويارويي نظامي مي داشتند، زيرا هندوستان مسووليت چندين مورد انفجار خونين را به حلقاتي در داخل خاك پاكستان كه با سازمان استخباراتي اين كشور مرتبط دانسته مي شوند، نسبت داده و پاكستان هيچگاه به درخواست هاي هندوستان براي تحقيق در مورد اين رويداد ها پاسخ قانع كننده يي ارايه نكرده كه به اين صورت حضور سنگين نيرو هاي بين المللي در افغانستان و همنوايي منفعت آميز اين دو كشور با كارزار مبارزه با هراس افگني مهم ترين عامل بازدارنده ي رويارويي نظامي ميان اين دوكشور تلقي شده مي تواند.
به هرحال و با توجه به اين كه به تازه گي فرمانده نيروهاي امريكايي در افغانستان از دستيابي به مدارك دال بر آموزش شورشياني كه در برابر حكومت افغانستان و نيرو هاي جهاني مستقر در اين كشور مي جنگند، پرده بر داشته است و طالبان پاكستاني با اشغال چند روزه ولسوالي برگ متال ولايت نورستان تلاش كرده اند تا به نيرو هاي جهاني و برگزار كنندگان جرگه ي مشورتي صلح ضرب شصت ولي نعمتان خويش در سازمان جاسوسي و ارتش پاكستان را نشان دهند، برگزاري اين جرگه بدون توجه عاقلانه و واقع بينانه به ريشه ها و عوامل منطقه يي بحران، به هيچ عنوان نمي تواند گره از كار فروبسته ي جنگ و شورشگري در افغانستان بگشايد.
اگرهم آناني كه از نشاني مردم افغانستان در زير خيمه ي لويه جرگه گرد آمده اند، به مذاكره ي بدون قيد و شرط دولت افغانستان با سردسته هاي طالبان راي دهند و جامعه ي جهاني نيز به بيرون آوردن نام هاي آنان از ليست سياه شوراي امنيت ملل متحد، موافقت كند، در صورت عدم توجه به ريشه هاي طالب پروري و شورشگري در منطقه و عواملي كه به تازه گي همسايه گان طمع ورز جنوبي و غربي افغانستان را در پيوند با منازعه ي جاري افغانستان در كنار هم قرار داده است، جرگه ي مشورتي صلح نيز در مسير دشوار و چند بعدي تامين صلح و ثبات در افغانستان راه به جايي نخواهد برد.
در حالي كه دولت افغانستان مشغول برگزاري جرگه ي مشورتي صلح براي مشروعيت بخشيدن به برنامه ي صلح و راه كارهايش به خاطر مذاكره با شورشيان مي باشد، رسانه هاي غربي از تلاش هاي ايالات متحده ي امريكا در راستاي همسان سازي نقش هندوستان و پاكستان در پيوند با مسايل افغانستان خبر داده اند.
نبرد پشت پرده يي- استخباراتي هند و پاكستان در افغانستان مساله ي تازه يي نيست و رگه هاي اين نبرد بي سرانجام، دستكم از وراي حملاتي كه به شهروندان و نهاد هاي هندي در افغانستان صورت مي گيرد، قابل مشاهده بوده و در كم تر از يك دهه ي گذشته، در مواردي تنش هاي لفظي ميان مقامات اين دو كشور بر سر مساله ي افغانستان، هند و پاكستان را تا مرز صف آرايي نظامي در برابر همديگر، پيش برده است.
اگرچه سنجش ميزان منافع راهبردي كشور هاي منطقه در افغانستان به چگونه گي نوع رابطه اين كشور ها با ايالات متحده ي امريكا، انگلستان و ديگر قدرت هاي بزرگ نيز وابسته است، اما به نظر مي رسد كه اگر اراده يي براي همسان سازي منافع اين دو دشمن ديرينه در جغرافياي بحران وجود داشته باشد، قانع كردن پاكستان براي قرار گرفتن در وضعيتي كه از بحران آفريني در افغانستان خود داري كند، يا دستكم كارويژه هاي خود براي تعقيب راهبرد هاي درازمدت خويش در قبال افغانستان را از طالب پروري و حمايت از شبكه هاي هراس افگني تغيير داده و در مسيري متناسب با خواست هاي جامعه ي جهاني سوق دهد، كار دشوار و هزينه برداري است.
زيرا بيش تر از سه دهه است كه پايايي ذهنيت هاي تندروانه و شبكه هاي هراس افگني به عنوان ابزار سياست خارجي پاكستان در افغانستان بكار گرفته شده و بخش بزرگي از هزينه ها و مصارف داخلي اين كشور نيز از محل باج هايي كه از همين رهگذر جامعه ي بين المللي به پاكستان مي پرداخته، تامين مي شده كه اين روند تا اكنون ادامه داشته و بازي دوپهلوي پاكستان با مساله ي تروريزم در منطقه، همچنان ادامه دارد.
حتا هنگامي كه ارتش پاكستان مشغول نبرد با طالبان و شبكه هاي هراس افگني در مناطق قبايلي اين كشور بوده و بر بنياد آمار هاي ارايه شده ده ها تن از سربازان اين كشور در اين نبرد ها قرباني شده اند، هراس افگناني كه از سوي نيرو هاي امنيتي افغانستان به دام مي افتند، در اعترافات شان از تمويل و تسليح خود و دسته هاي هم سنخ شان توسط زيرمجموعه هاي سازمان استخباراتي اين كشور پرده بر مي دارند.
بدون شك اظهارات جنرال مك كريستال مبني بر اين كه "دادن امتياز همسان با پاكستان براي هندوستان در افغانستان منطقه را به سوي بحران و نا امني بيش تر سوق خواهد داد،" بدور از واقع گرايي مبتني بر داده هاي اطلاعاتي دقيق نيست، زيرا دستكم اشغال ولسوالي برگ متال ولايت نورستان در آستانه ي برگزاري جرگه ي مشورتي صلح كابل به اين واقعيت اشاره ي نگران كننده يي دارد كه پاكستان براي به چالش كشيدن ثبات نيم بند موجود در افغانستان ابزار هاي نيرومندي در اختيار دارد و كشور هندوستان با آنكه سرمايه گذاري هاي كلاني در بخش هاي توسعه يي در افغانستان داشته و هم اكنون صد ها تن از دانشجويان افغان در دانشگاه هاي اين كشور مشغول تحصيل اند، از همين ابزار هاي پاكستان در موارد متعددي چه در افغانستان و چه در داخل مرز هاي خودش آسيب ديده است.
شايد اگر اين فرضيه كه «رويارويي هند و پاكستان بر سر مساله ي كشمير آب ريختن به آسياب طالبان و شبكه ي القاعده است» و اين فرضيه هم بيش تر توسط ديپلوماتان امريكايي به رخ مقامات هندي و پاكستاني كشانده مي شود نبود؛ اين دو كشور پس از جنگ 1999 ميلادي نيز چندين بار با همديگر رويارويي نظامي مي داشتند، زيرا هندوستان مسووليت چندين مورد انفجار خونين را به حلقاتي در داخل خاك پاكستان كه با سازمان استخباراتي اين كشور مرتبط دانسته مي شوند، نسبت داده و پاكستان هيچگاه به درخواست هاي هندوستان براي تحقيق در مورد اين رويداد ها پاسخ قانع كننده يي ارايه نكرده كه به اين صورت حضور سنگين نيرو هاي بين المللي در افغانستان و همنوايي منفعت آميز اين دو كشور با كارزار مبارزه با هراس افگني مهم ترين عامل بازدارنده ي رويارويي نظامي ميان اين دوكشور تلقي شده مي تواند.
به هرحال و با توجه به اين كه به تازه گي فرمانده نيروهاي امريكايي در افغانستان از دستيابي به مدارك دال بر آموزش شورشياني كه در برابر حكومت افغانستان و نيرو هاي جهاني مستقر در اين كشور مي جنگند، پرده بر داشته است و طالبان پاكستاني با اشغال چند روزه ولسوالي برگ متال ولايت نورستان تلاش كرده اند تا به نيرو هاي جهاني و برگزار كنندگان جرگه ي مشورتي صلح ضرب شصت ولي نعمتان خويش در سازمان جاسوسي و ارتش پاكستان را نشان دهند، برگزاري اين جرگه بدون توجه عاقلانه و واقع بينانه به ريشه ها و عوامل منطقه يي بحران، به هيچ عنوان نمي تواند گره از كار فروبسته ي جنگ و شورشگري در افغانستان بگشايد.
اگرهم آناني كه از نشاني مردم افغانستان در زير خيمه ي لويه جرگه گرد آمده اند، به مذاكره ي بدون قيد و شرط دولت افغانستان با سردسته هاي طالبان راي دهند و جامعه ي جهاني نيز به بيرون آوردن نام هاي آنان از ليست سياه شوراي امنيت ملل متحد، موافقت كند، در صورت عدم توجه به ريشه هاي طالب پروري و شورشگري در منطقه و عواملي كه به تازه گي همسايه گان طمع ورز جنوبي و غربي افغانستان را در پيوند با منازعه ي جاري افغانستان در كنار هم قرار داده است، جرگه ي مشورتي صلح نيز در مسير دشوار و چند بعدي تامين صلح و ثبات در افغانستان راه به جايي نخواهد برد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر