http://www.rahemadanyat.com/index.php/political/item/1112-کمیسیون-رسانه%E2%80%8Cهای-انتخابات؛-چالش%E2%80%8Cها-و-پیشنهادها
شنبه, 22 قوس 1393 ساعت 07:24
کمیسیون رسانههای انتخابات؛ چالشها و پیشنهادها
این مورد را ارزیابی کنید
(1 رای)
کمیسیون رسانههای انتخابات روز چهارشنبه ۱۹ قوس ۱۳۹۳ خورشیدی به کارش پایان داد. چالشهای موجود فراراه پوشش رسانهیی انتخابات و نظارت از فعالیت رسانهها در جریان انتخابات در گزارش نهایی این کمیسیون به کمیسیون مستقل انتخابات گنجانیده شده و پیشنهادهای مشخصی نیز به منظور بهبود وضعیت اطلاع سانی و نظارت از روندهای انتخاباتی ارایه شده است. آنچه در زیر میخوانید فشردهیی از چالشها و پیشنهادهای کمیسیون رسانههای انتخابات در همین باره است.
چالشها
• مشکل ساختاری، تشکیلاتی و شیوه گزینش اعضا.
• عدم وضاحت قانون انتخابات پیرامون صلاحیتها، اختیارها و جایگاه کمیسیون رسانهها.
• محدود بودن اختیارهای کمیسیون رسانهها در روند رسیدگی به شکایتها.
• کم بودن میزان جریمهها و عدم وضاحت مویدات جزایی برای رسانههای متخلف در قانون.
• مرکزی بودن کمیسیون رسانهها و نداشتن نماینده در تمامی ولایتهای افغانستان.
• محدود بودن زمان کار کمیسیون رسانهها(ماده 61 قانون انتخابات)
• مشخص نبودن سطح و شکل روابط کمیسیون رسانهها با دارالانشا و دفترهای ولایتی.
• زمانگیر بودن پروسه تدارکها و بیروکراسی موجود در کمیسیون انتخابات.
• عدم وضاحت قانون پیرامون رسیدگی شکایت رسانهها از اشخاص و یا ستادهای انتخاباتی.
• قراردادی بودن تیم نظارتی (به ویژه اینکه در این دوره نزدیک یکماه بعد از آغاز مبارزههای انتخاباتی به کار آغاز کرد.)
• عدم وضاحت قانون در مورد رسانههایی که بعد از جریمه به افلاس مواجه میشوند یا در نتیجهی آتشسوزی، حمله انتحاری، آفتهای طبیعی وغیره متضرر میشوند.
• عدم وضاحت در برخورد با رسانههای حزبی. (بسیاری از رسانههای غیردولتی از وزارت اطلاعات و فرهنگ به عنوان رسانههای تجارتی جواز گرفتهاند، در حالی که شمار زیادی از آنان در دور اول و دوم انتخابات ریاستجمهوری به عنوان ارگان نشراتی احزاب و ایتلافهای سیاسی و به نفع کاندیدان انتخابات عمل کردند.)
• عدم وضاحت قانون انتخابات در پیوند با رسانههای اجتماعی (فیسبوک، تویتر و...)
• نبود میکانیزم قانونی برای حمایت و دادخواهی از رسانهها در صورت اخطار، برخورد توهین میز و لتوکوب خبرنگاران توسط کاندیدان و ستادهای انتخاباتیشان.
• نبود وضاحت درمورد عدم قناعت طرف به حکم صادره کمیسیون مستقل انتخابات بعد از استینافخواهی.
پیشنهادها
• حدود، وظایف و صلاحیت کمیسیون رسانهها باید بازنگری شود و اختیارهای بیشتری به این کمیسیون در ارتباط با قضایای رسانههای داده شود.
• کمیسیون رسانهها صلاحیت مصرف بودجه و تامین مصارف خو را در اختیار داشته باشد تا بتواند وظایف خود را بدون تلف شدن وقت و به گونهی موثر انجام دهد.
• میکانیزم مشخصی برای همکاری دفترهای ولایتی با کمیسیون رسانهها در نظر گرفته شود. و همزمان با آغاز کار کمیسیون رسانهها در هر ولایت حداقل یک ژورنالیست مسلکی آگاه با مسایل حقوقی زیر نظارت مستقیم این کمیسیون استخدام شود تا هم آهنگیهای لازم میان کمیسیون رسانهها، دفترهای ولایتی، رسانهها و تیمهای نظارتی این کمیسیون در ولایتها به صورت بهتر و موثرتر تامین شده بتواند.
• ضرورت دایمی بودن ساختار مرکزی کمیسیون رسانهها به شدت احساس میشود، از آنجا که این کمیسیون در این دوره هیچ نوع زمینه قانونی برای تامین ارتباط با کمیسیون شکایتهای انتخاباتی نداشته و وضعیت حقوقی کنونی کمیسیون پاسخگوی نیازهای عینی جامعه رسانهیی کشور نیست. به این صورت بخش بزرگی از وقت و انرژی کمیسیون رسانهها صرف مدیریت توقعهای چند جانبهیی میشود که در جریان روندهای انتخاباتی از این کمیسیون وجود میداشته باشد. تاکید ما این است که در قانون انتخابات ضرورت ایجاد کمیسیون رسانهها به صورت یک نهاد مستقل به رسمیت شناخته شود یا این که این کمیسیون در جنب کمیسیون انتخابات با اختیارها و صلاحیتهای بیشتر به صورت دایمی ایجاد شود و فعالیتهای رسانهیی مرتبط به آگاهی عامه و تشویق مشارکت مردم برای شرکت در انتخابات زیر نظر مستقیم کمیسیون رسانهها پیش برده شود.
• در طرح تعدیلی کمیسیون رسانهها برای ماده 61 و دیگر بخشهای مرتبط به رسانهها پیشنهادهای مشخصی در این ارتباط وجود دارد، مطابق این طرح اگر دایمی بودن ساختار کمیسیون رسانهها به هر دلیلی مورد تایید قرار نمیگیرد، این کمیسیون حداقل یک ماه پیش از آغاز عملیات انتخاباتی ایجاد شود و میکانیزم لغو آن هم به مقتضای پیشرفت کار و تکمیل دوسیههای رسانهها، نهادها و افراد متخلف از قانون در این عرصه بین دو تا سه ماه پس از اعلان نتایج نهایی انتخابات در نظر گرفته شود.
• پیش از آغاز کار برای هرنوع انتخابات دیگری در کشور تعدیل و اصلاح قانون انتخابات در پیوند با رسانه و کمیسیون رسانهها و پوشش انتخابات ضروری است، در غیر آن با گسترش دامنه فعالیتهای رسانهیی به ویژه در پیوند با مسایل انتخاباتی این کمیسیون و کمیسیون انتخابات با چالشهای فراوانی روبرو خواهند شد. سلیقهها و خواستهای شخصی اعضای کمیسیون انتخابات بهجای قانون و مقررات بر کار این کمیسیون سایه خواهد افگند.
• ایجاد رهمنودها و اصول رفتار رسانهها در مقاطع مختلف به صلاحیت کمیسیون رسانهها در زودترین زمان ممکن در جریان عملیات انتخاباتی.
• در چند دور انتخابات گذشته و همچنان انتخابات 93 تیم نظارت مسلکی بر فعالیت رسانهها در بیرون از این کمیسیون و توسط UNDP تمویل شده و توسط یک شرکت خصوصی انجام میشده است، از این رهگذر کمیسیون رسانهها در این دوره با چالشهای زیادی روبهرو بوده است، در صورت فراهم شدن امکانات بهتر است تیم نظارتی زیر نظر مستقیم کمیسیون رسانهها در مرکز و ولایتها ایجاد گردد و فعالیت آن در ولایتها از سوی نماینده کمیسیون رسانهها نظارت شود.
• بخش آگاهی عامه کمیسیون مستقل انتخابات همزمان با آغاز برنامههای عملیاتی باید تمام اعلانات کمیسیون را در مشورت با کمیسیون رسانهها به شیوه رقابتی در مجلس داوطلبی به رسانههای مرکز و ولایتها واگذار کند تا مردم هم بهطور دقیق از انتخابات آگاهی حاصل نمایند و هم بین رسانهها برخورد تبعیضآمیز صورت نگیرد.
• وزارت اطلاعات و فرهنگ در هر انتخابات پیش از آغاز عملیات انتخاباتی فهرست کامل رسانههایی که از این وزارت جواز گرفتهاند را با تفکیک، دولتی، تجارتی، خدمات عامه، سیاسی و غیره خصوصیتهای ساختاری آنها به کمیسیون رسانهها ارسال نماید.
• نظارت از کارکرد رسانهها از آغاز تا انجام روند انتخابات یک ضرورت انکارناپذیر است. در حالی که در قانون موجود بیشترین تاکید روی زمان مبارزات انتخاباتی صورت گرفته است. چگونگی پوشش رسانهیی و نظارت از آن در دور دوم انتخابات و روندهای اضطراری مانند تفتیش و بازشماری آرا از اهمیت فوقالعاده برخوردار است، بهتر است تا میکانیزمهای نظارت از رسانهها در مواقع اضطراری و برخود با تخلفهای رسانهیی و تخلفهایی که در این دورهها علیه رسانهها صورت میگیرد، در نظر گرفته شود.
• از آنجایی که کار روی پیشنهاد تعدیلها در قانون انتخابات و قانون تشکیل وظایف و صلاحیتهای کمیسیونهای انتخاباتی از سوی نهادهای جامعه مدنی و پارلمان کشور آغاز گردیده و با اختتام کار کمیسیون رسانههای انتخابات کار روی پیشنهاد تعدیلها در پیوند با پوشش رسانهیی انتخابات متوقف شده است؛ طرح پیشنهادی کمیسیون رسانههای انتخابات در این رابطه باید از سوی نهادهای رسانهیی و خبرنگاران مورد بحث قرار گرفته و در طرح تعدیلی قانون انتخابات کشور گنجانده شود.
• از دولت وحدت ملی تقاضا میشود تا کار عملی برای ایجاد کمیسیون اصلاحات کمیسیونهای انتخاباتی را به زودترین فرصت ممکن آغاز نموده و در روند تعدیل قانون انتخابات و قانون تشکیل وظایف و صلاحیتهای کمیسیونهای انتخاباتی به نقش و جایگاه کمیسیون رسانهها؛ آگاهی عامه؛ اطلاع رسانهیی و نظارت از پوشش رسانهیی انتخابات توجه جدی نموده و پیشنهادهای کمیسیون رسانههای انتخابات را در این روند در نظر بگیرد.
حشمتالله رادفر؛ رییس کمیسیون رسانههای انتخابات
چالشها
• مشکل ساختاری، تشکیلاتی و شیوه گزینش اعضا.
• عدم وضاحت قانون انتخابات پیرامون صلاحیتها، اختیارها و جایگاه کمیسیون رسانهها.
• محدود بودن اختیارهای کمیسیون رسانهها در روند رسیدگی به شکایتها.
• کم بودن میزان جریمهها و عدم وضاحت مویدات جزایی برای رسانههای متخلف در قانون.
• مرکزی بودن کمیسیون رسانهها و نداشتن نماینده در تمامی ولایتهای افغانستان.
• محدود بودن زمان کار کمیسیون رسانهها(ماده 61 قانون انتخابات)
• مشخص نبودن سطح و شکل روابط کمیسیون رسانهها با دارالانشا و دفترهای ولایتی.
• زمانگیر بودن پروسه تدارکها و بیروکراسی موجود در کمیسیون انتخابات.
• عدم وضاحت قانون پیرامون رسیدگی شکایت رسانهها از اشخاص و یا ستادهای انتخاباتی.
• قراردادی بودن تیم نظارتی (به ویژه اینکه در این دوره نزدیک یکماه بعد از آغاز مبارزههای انتخاباتی به کار آغاز کرد.)
• عدم وضاحت قانون در مورد رسانههایی که بعد از جریمه به افلاس مواجه میشوند یا در نتیجهی آتشسوزی، حمله انتحاری، آفتهای طبیعی وغیره متضرر میشوند.
• عدم وضاحت در برخورد با رسانههای حزبی. (بسیاری از رسانههای غیردولتی از وزارت اطلاعات و فرهنگ به عنوان رسانههای تجارتی جواز گرفتهاند، در حالی که شمار زیادی از آنان در دور اول و دوم انتخابات ریاستجمهوری به عنوان ارگان نشراتی احزاب و ایتلافهای سیاسی و به نفع کاندیدان انتخابات عمل کردند.)
• عدم وضاحت قانون انتخابات در پیوند با رسانههای اجتماعی (فیسبوک، تویتر و...)
• نبود میکانیزم قانونی برای حمایت و دادخواهی از رسانهها در صورت اخطار، برخورد توهین میز و لتوکوب خبرنگاران توسط کاندیدان و ستادهای انتخاباتیشان.
• نبود وضاحت درمورد عدم قناعت طرف به حکم صادره کمیسیون مستقل انتخابات بعد از استینافخواهی.
پیشنهادها
• حدود، وظایف و صلاحیت کمیسیون رسانهها باید بازنگری شود و اختیارهای بیشتری به این کمیسیون در ارتباط با قضایای رسانههای داده شود.
• کمیسیون رسانهها صلاحیت مصرف بودجه و تامین مصارف خو را در اختیار داشته باشد تا بتواند وظایف خود را بدون تلف شدن وقت و به گونهی موثر انجام دهد.
• میکانیزم مشخصی برای همکاری دفترهای ولایتی با کمیسیون رسانهها در نظر گرفته شود. و همزمان با آغاز کار کمیسیون رسانهها در هر ولایت حداقل یک ژورنالیست مسلکی آگاه با مسایل حقوقی زیر نظارت مستقیم این کمیسیون استخدام شود تا هم آهنگیهای لازم میان کمیسیون رسانهها، دفترهای ولایتی، رسانهها و تیمهای نظارتی این کمیسیون در ولایتها به صورت بهتر و موثرتر تامین شده بتواند.
• ضرورت دایمی بودن ساختار مرکزی کمیسیون رسانهها به شدت احساس میشود، از آنجا که این کمیسیون در این دوره هیچ نوع زمینه قانونی برای تامین ارتباط با کمیسیون شکایتهای انتخاباتی نداشته و وضعیت حقوقی کنونی کمیسیون پاسخگوی نیازهای عینی جامعه رسانهیی کشور نیست. به این صورت بخش بزرگی از وقت و انرژی کمیسیون رسانهها صرف مدیریت توقعهای چند جانبهیی میشود که در جریان روندهای انتخاباتی از این کمیسیون وجود میداشته باشد. تاکید ما این است که در قانون انتخابات ضرورت ایجاد کمیسیون رسانهها به صورت یک نهاد مستقل به رسمیت شناخته شود یا این که این کمیسیون در جنب کمیسیون انتخابات با اختیارها و صلاحیتهای بیشتر به صورت دایمی ایجاد شود و فعالیتهای رسانهیی مرتبط به آگاهی عامه و تشویق مشارکت مردم برای شرکت در انتخابات زیر نظر مستقیم کمیسیون رسانهها پیش برده شود.
• در طرح تعدیلی کمیسیون رسانهها برای ماده 61 و دیگر بخشهای مرتبط به رسانهها پیشنهادهای مشخصی در این ارتباط وجود دارد، مطابق این طرح اگر دایمی بودن ساختار کمیسیون رسانهها به هر دلیلی مورد تایید قرار نمیگیرد، این کمیسیون حداقل یک ماه پیش از آغاز عملیات انتخاباتی ایجاد شود و میکانیزم لغو آن هم به مقتضای پیشرفت کار و تکمیل دوسیههای رسانهها، نهادها و افراد متخلف از قانون در این عرصه بین دو تا سه ماه پس از اعلان نتایج نهایی انتخابات در نظر گرفته شود.
• پیش از آغاز کار برای هرنوع انتخابات دیگری در کشور تعدیل و اصلاح قانون انتخابات در پیوند با رسانه و کمیسیون رسانهها و پوشش انتخابات ضروری است، در غیر آن با گسترش دامنه فعالیتهای رسانهیی به ویژه در پیوند با مسایل انتخاباتی این کمیسیون و کمیسیون انتخابات با چالشهای فراوانی روبرو خواهند شد. سلیقهها و خواستهای شخصی اعضای کمیسیون انتخابات بهجای قانون و مقررات بر کار این کمیسیون سایه خواهد افگند.
• ایجاد رهمنودها و اصول رفتار رسانهها در مقاطع مختلف به صلاحیت کمیسیون رسانهها در زودترین زمان ممکن در جریان عملیات انتخاباتی.
• در چند دور انتخابات گذشته و همچنان انتخابات 93 تیم نظارت مسلکی بر فعالیت رسانهها در بیرون از این کمیسیون و توسط UNDP تمویل شده و توسط یک شرکت خصوصی انجام میشده است، از این رهگذر کمیسیون رسانهها در این دوره با چالشهای زیادی روبهرو بوده است، در صورت فراهم شدن امکانات بهتر است تیم نظارتی زیر نظر مستقیم کمیسیون رسانهها در مرکز و ولایتها ایجاد گردد و فعالیت آن در ولایتها از سوی نماینده کمیسیون رسانهها نظارت شود.
• بخش آگاهی عامه کمیسیون مستقل انتخابات همزمان با آغاز برنامههای عملیاتی باید تمام اعلانات کمیسیون را در مشورت با کمیسیون رسانهها به شیوه رقابتی در مجلس داوطلبی به رسانههای مرکز و ولایتها واگذار کند تا مردم هم بهطور دقیق از انتخابات آگاهی حاصل نمایند و هم بین رسانهها برخورد تبعیضآمیز صورت نگیرد.
• وزارت اطلاعات و فرهنگ در هر انتخابات پیش از آغاز عملیات انتخاباتی فهرست کامل رسانههایی که از این وزارت جواز گرفتهاند را با تفکیک، دولتی، تجارتی، خدمات عامه، سیاسی و غیره خصوصیتهای ساختاری آنها به کمیسیون رسانهها ارسال نماید.
• نظارت از کارکرد رسانهها از آغاز تا انجام روند انتخابات یک ضرورت انکارناپذیر است. در حالی که در قانون موجود بیشترین تاکید روی زمان مبارزات انتخاباتی صورت گرفته است. چگونگی پوشش رسانهیی و نظارت از آن در دور دوم انتخابات و روندهای اضطراری مانند تفتیش و بازشماری آرا از اهمیت فوقالعاده برخوردار است، بهتر است تا میکانیزمهای نظارت از رسانهها در مواقع اضطراری و برخود با تخلفهای رسانهیی و تخلفهایی که در این دورهها علیه رسانهها صورت میگیرد، در نظر گرفته شود.
• از آنجایی که کار روی پیشنهاد تعدیلها در قانون انتخابات و قانون تشکیل وظایف و صلاحیتهای کمیسیونهای انتخاباتی از سوی نهادهای جامعه مدنی و پارلمان کشور آغاز گردیده و با اختتام کار کمیسیون رسانههای انتخابات کار روی پیشنهاد تعدیلها در پیوند با پوشش رسانهیی انتخابات متوقف شده است؛ طرح پیشنهادی کمیسیون رسانههای انتخابات در این رابطه باید از سوی نهادهای رسانهیی و خبرنگاران مورد بحث قرار گرفته و در طرح تعدیلی قانون انتخابات کشور گنجانده شود.
• از دولت وحدت ملی تقاضا میشود تا کار عملی برای ایجاد کمیسیون اصلاحات کمیسیونهای انتخاباتی را به زودترین فرصت ممکن آغاز نموده و در روند تعدیل قانون انتخابات و قانون تشکیل وظایف و صلاحیتهای کمیسیونهای انتخاباتی به نقش و جایگاه کمیسیون رسانهها؛ آگاهی عامه؛ اطلاع رسانهیی و نظارت از پوشش رسانهیی انتخابات توجه جدی نموده و پیشنهادهای کمیسیون رسانههای انتخابات را در این روند در نظر بگیرد.
حشمتالله رادفر؛ رییس کمیسیون رسانههای انتخابات