۱۳۸۹ فروردین ۹, دوشنبه

از كابل تا روم

سفر به شهر تنديس هاي استوره يي

ملت ها در هرجاي اين كره ي خاكي كه زندگي دارند به ارزش هاي تاريخي و تمدني خويش ارزش ويژه يي قايل اند و در جهان متكثر كنوني هيچ يك از كشور هاي جهان از پاسداشت ارزش هاي تمدني، تاريخي، فرهنگي و اعتقادي خويش بي نياز بوده نمي تواند.
سفر از يك كشور عقب مانده ي جهان سومي مانند افغانستان كه سه دهه جنگ تاروپود آن را از هم گسسته است، به كشور ايتاليا كه ميراث دار تمدن كهن روم بوده و در اين جاي تاريخ نيز دستكمي از كشور هاي پيش رفته و ثروتمند جهان ندارد؛ پيام هاي گوناگوني به انسان مي دهد.
شهر روم پايتخت ايتالياي كنوني كه درواقع بر روي سنگ پاره هاي تمدن روم باستان بنا شده، به ما كه خود را وارثان تمدني همپاي روم و يونان در اين سوي دنيا مي دانيم و با چسپيدن محض به افسانه هايي از غارت و غيرت، تور و شمشير ويرانگري و چپاول بالاي عالم و آدم فخر مي فروشيم، اين موضوع را گوشزد مي كند كه نازيدن به جانمايه هاي تمدني- تاريخي در صورتي زيبنده است كه وضعيت امروزين ما تداوم روندي باشد كه از يك سو جاي پاي دانشمندان و فرهيخته گاني كه مدنيت هاي بشري وامدار تلاش ها و سخت كوشي هاي آنان است، در درازناي تاريخ دست يافتني باشد و از جانب ديگر كارنامه ها، رويكرد ها و انديشه ها و افكار امروزين ما نيز در ظرف ها و زمينه هايي تبارز يابد كه نه تنها پشتوانه هاي تاريخي - تمدني بر آن سنگيني نكند، بلكه نماد ها و نمود هاي تمدن هاي كهن بر زاويه ها و چهره هاي زندگي مان پديدار باشد كه سوگمندانه در مورد ما چنين نيست اما عظمت برخاسته از تمدن روم باستان بر چهره ي شهر رومي كه اكنون پايتخت ايتاليا است، به ساده گي قابل رويت است.
حدود ساعت سه و نيم پس از چاشت چهاردهم مارچ 2010 همراه با گروهي از خبرنگاران افغاني با يك هواپيماي نظامي ايتاليايي به سوي پايگاه اين نيرو ها در شهر ابوظبي امارات متحده ي عربي پرواز كرديم.
اگرچه هواپيما سروصداي گيج كننده يي داشت، اما در حالي كه در ذهن و ضمير هركدام ما تصورها و پرسش هاي زيادي سرگردان بود. پس از حدود 4 ساعت هواپيمايي به پايگاه نظاميان ايتاليايي ناتو در ابوظبي رسيديم و پس از ايستار كوتاهي در ابوظبي سوار هواپيماي مسافربري غول پيكري شديم كه عازم شهر روم پايتخت ايتاليا بود اگرچه در هواپيماي نظامي نيز شماري از سربازان ايتاليايي ما را همراهي مي كردند اما، اين هواپيما پر بود از نظاميان خسته از جنگ ايتاليايي كه پس از انجام ماه ها ماموريت دشوار در افغانستان به كشور شان برمي گشتند.
هنگامي كه هواپيماي حامل ما در ميدان هوايي روم فرود آمد، ساعت دونيم بامداد به وقت افغانستان و حدود 11 شب در ايتاليا بود شماري از سربازان كه خانواده هاي شان در ميدان هوايي انتظار ورود شان را مي كشيدند، مي خواستند با عجله از هواپيما پياده شده خود را به نزديكان شان برسانند.
اما مهماندار به زبان ايتاليايي چيزي براي آنان گفت و به سوي اما اشاره ي مودبانه يي كرد. اگرچه در بين ما هيچ كس زبان ايتاليايي نمي دانست اما براي همه ي ما قابل فهم بود كه از آن ها خواسته شده بود كه پيش از ما از هواپيما پياده نشوند و آنان هم به آرامي چنين كردند.
وقتي از هواپيما پياده شديم، در كنار شماري از مقامات وزارت امور خارجه ي ايتاليا يك خانم از سفارت افغانستان نيز به استقبال ما آمده بود پس از احوال پرسي مقدماتي ما را به "ويلا اسپادا" انتقال دادند، جايي كه در واقع يك محله ي نظامي- ديپلوماتيك در شمال شرق شهر روم انتقال دادند. اگرچه با هيچ گونه برخورد نظامي گرانه يي روبرو نشديم اما از همان آغاز متوجه شديم كه مهمانداران ما از اين كه مبادا كسي يا كساني از اعضاي گروه 20 نفري خبرنگاران افغان فرار نمايد، هراس داشتند. (ويلا اسپادا) مهمان خانه ي نظامي بود با آنكه فضاي سبز گسترده و زيبايي داشت، اما از چهار طرف محدود بود و از جمع ما اگرهم كسي ميخواست فرار نمايد دسكتم از ويلا اسپادا اين امكان وجود نداشت، با آنكه هوتل زيبا و مدرني بود اما به هر دليل امكانات دسترسي به تلفن و انترنت و ديگر وسايل ارتباطي براي ما نهايت دشوار بود.
در همان آغاز كاغذي از سوي نماينده ي وزارت امور خارجه به تيم ما توزيع شد كه در واقع تقسيم اوقات برنامه هاي ما در دوران اقامت 5 روزه ي ما در ايتاليا بود و بر مبناي آن ما با بخش مطبوعاتي وزارت امور خارجه، معاون و سپس وزير امور خارجه، كمسيون روابط بين المللي و كميته ي ويژه يي كه در اين كمسيون براي پيگيري امور افغانستان ايجاد شده است، گروه ويژه يي از پوليس اين كشور كه وظيفه ي تنظيم امور آموزش پوليس مرزي افغانستان در ولايت هرات را به عهده دارد و فرماندهي عمليات مشترك نظامي ايتاليا- افغانستان، شماري از نمايندگان رسانه هاي اين كشور ديدار كرديم و يك روز هم در قالب چهار گروه در رسانه هاي ديداري، شنيداري ، چاپي و الكترونيك اين كشور حضور يافتيم و شماري از خبرنگاران در بحث ها و گفتگو هاي راديويي و تلويزيوني شركت كردند.
وزارت امور خارجه

نخستين مقام بلندپايه ي ايتاليايي كه با وي در پيوند با مسايل افغانستان به بحث نشستيم، بانو استيفاني كراتسيا معاون وزارت امور خارجه ي اين كشور بود. در كنار بحث ها و صحبت هاي معمول در پيوند با مسايل افغانستان، بخشي از سخنان وي در پاسخ به پرسش بي ربط و ناسنجيده ي يكتن از همراهان ما برايم جالب افتاد كه گفت در پايان جنگ دوم جهاني بسياري از داشته هاي مادي ما از بين رفته بود به گونه يي كه هموطنان ما در جزاير سيسيل و ديگر مناطق از گرسنه گي و فقر جان مي دادند، اما ما به كمك جامعه ي بين المللي به ويژه امريكا و تلاش خسته گي ناپذير خود ما، اكنون پنجمين قدرت اقتصادي جهان استيم و 9000 تن از نيرو هاي مسلح ما در 22 نقطه جهان به شمول كشور شما مشغول انجام ماموريت هاي صلح خواهانه مي باشند، به خدا اين حق ماست كه از مرفه ترين و متمدن ترين ملت هاي جان باشيم.
روزي كه با فرانكو فرانتيني وزير امور خارجه ي ايتاليا در يك نشست رسمي به بحث پيرامون افغانستان پرداختيم پركار ترين روز ما در ايتاليا بود زيرا اگرچه فرانتيني همراه با رييس جمهور كشورش عازم سوريه بود، گروه ما نشست هاي پيهمي با نماينده ي خاص ايتاليا و معاون نماينده ي خاص ايالات متحده در امور افغانستان، نمايندگان شماري از رسانه ها و موسسات غير حكومتي ايتاليا كه در افغانستان فعاليت دارند، داشتيم و در خلال همين نشست هاي پيهم بود كه از طريق بخش فناوري معلوماتي وزارت امور خارجه در روز سوم اقام مان در ايتاليا امكان برقراري ارتباط با خانواده ها و وابسته گان مان را در افغانستان يافتيم.
فرانتيني از اشتباه آميز بودن نوع نگاه جامعه ي جهاني در پيوند با مسايل افغانستان در 8 سال گذشته سخن گفت و افزود كه كشورش از اين پس كمك هاي خود به افغانستان را به بخش هاي زيربنايي به مصرف خواهد رساند و به آموزش پوليس مرزي افغانستان ادامه خواهد داد و در پاسخ به نگراني مطرح شده از جانب خبرنگار افغان كه افكار عمومي در غرب نسبت به جنگ افغانستان تغيير خورده و حمايت ها از اين جنگ رو به كاهش است، گفت كه ايتاليا به حضور نظامي در افغانستان تا هنگامي نيرو هاي امنيتي افغان روي پا هاي خود شان بايستند ادامه خواهد داد اگرچه از نظر افكار عمومي با مشكلاتي هم دست و پنجه نرم خواهد كرد زيرا از نظر ايتاليا امنيت پيش شرط توسعه ي انسان مدار در افغانستان است.
فرانتيني در پيوند با برنامه ي مذاكره با شورشيان در افغانستان گفت، ايتاليا تا بدان حد از اين فرايند استقبال مي كند كه زمينه هاي معافيت جنايت كاران جنگي و ناقضان حقوق بشر را بيش تر از پيش فراهم نكند. زيرا اين كشور به دفاع از حقوق بشر، حقوق زنان و جامعه ي مدني در افغانستان متعهد است.
وزير امور خارجه ي ايتاليا همچنان گفت كه براي راي نگه داشتن افكار عامه در غرب و افغانستان، تلاش هاي بيش تر دولت افغانستان در پيوند با مبارزه با فساد اداري و موادمخدر اهميت ويژه يي دارد و بايد در اين زمينه ها فعالانه تر برخورد كند.
خبرنگاران افغان در ديدار با شماري از مسوولان رسانه هاي ايتاليا از رويكرد منفي گرايانه ي رسانه هاي غربي در پيوند با مسايل افغانستان به شدت انتقاد كردند، كه خبرنگاران ايتاليايي با پذيرش بخش هايي از انتقاد هاي افغان گفتند كه رسانه ها در غرب به دنبال تعريف و تمجيد كردن از فعاليت هاي مسوولان كشور شما و كشور هاي خود شان در ممكلت شما نيستند بلكه به مواردي انگشت مي گذارند، كه ماهيت خبري داشته و براي مخاطبان شان جالب بيفتد.
پس از آنكه شماري از صاحبان موسسات غير حكومتي فعال در افغانستان از فعاليت هاي شان در اين كشور سخن گفتند، خبرنگاران افغان انتقادات تندي را به نشاني هزاران موسسه ي غير حكومتي داخلي و خارجي به شمول ايتاليايي ها مطرح كرده گفتند كه چيزي شبيه يك مافياي انجيو يي در افغانستان شكل گرفته كه بسياري ازپول هاي كمك شده به افغانستان توسط همين موسسات غارت مي شود، مسوولان ان جي او هاي ايتاليايي با پذيرش نفس اين مساله گفتند كه علاوه بر دولت افغانستان دولت ايتاليا نيز از كارهاي آنان نظارت جدي دارد و اين موضوع امكان سوء استفاده را كاهش مي دهد.
پارلمان
ديدار از پارلمان ايتاليا براي بسياري از خبرنگاران افغان فراموش ناشدني بود.
هنگامي كه خبرنگاران افغان وارد يكي از دهليز هاي لوژ هاي بالايي پارلمان ايتاليا شدند نمايندگان در مجلس عمومي پارلمان سرگرم بحث و گفتگو بودند و سرو صدا به حدي زياد بود كه همه به ياد بوتل جنگي هاي پارلمان افغانستان افتاديم، اما اندكي پس از آن كه ما و آقاي معروفي سفير افغانستان در ايتاليا بر جايگاه نشستيم رييس پارلمان جمله يي را به زبان ايتاليايي به نمايندگان گفت و ما فقط مفهوم "ژورناليستان افغانستان" را توانستيم از آن استنباط كنيم كه بلافاصله همه ي نمايندگان به سوي ما كه روبروي رييس و در جناح عقبي نمايندگان در منزل بالا قرار داشتيم همه به سوي ما روگرداندن و بسياري آنان از جا بلند شدند و صداي كف زدن هاي پيهم آنان سراسر تالار بزرگ وعصري پارلمان ايتاليا را فرا گرفت و سپس ما به اتاق معروف به نيم نته ها رفتيم تا با مسوول كميته ي افغانستان در كمسيون روابط بين المللي پارلمان ايتاليا ديدار داشته باشيم.
در ديداري كه روز بعد آن با اعضاي كمسيون روابط بين المللي پارلمان ايتاليا داشتيم، پرسش يكتن از نمايندگان از خبرنگاران افغان جالب بود كه گفت آيا رسانه هايي كه به نفع طالبان فعاليت كنند در افغانستان وجود دارد يا خير؟
شايد جالب ترين و آموزنده ترين بخش اين سفر به خبرنگاران افغان، ديدار از موزيم ملي ايتاليا و سنگ پاره هاي به جا مانده از تمدن روم باستان بوده باشد.
موزيم ملي ايتاليا
اگرچه سخن گفتن اندرباب يكي از بزرگ ترين تمدن هاي جهان بدون مطالعه و تحقيق دقيق وهمه جانبه به ساده گي امكان پذير نيست، اما بدون شك مي توان گفت كه فهم بخش بزرگي از فرازوفرود هاي تاريخي روم باستان از حدود سه هزار سال پيش تا دوران رنسانس، جنگ هاي اول و دوم جهاني وبلاخره پايه گذاري مدنيت جديد بر روي كاخ هاي ايستاده و افتاده ي تمدن روميان با يك ديدار عميق و كاوشگرانه از موزيم ملي شهر روم ايتاليا امكان پذير است.
درك اين واقعيت كه بي افراط و تفريط و بدون اين كه شيفته ي فرهنگ ها و مدنيت هاي ديگر شويم، تا كدام حد از كاروان مدنيت، پيشرفت، تسامح، مدارا و همديگر پذيري كه در توالي قرن ها دربستر فرهنگي - تاريخي و كنش گري هاي مثبت و منفي با كاربرد عقلانيت مدرن شكل مي گيرد، عقب هستيم؛ از وراي به زمين افگندن قامت دوهزار ساله ي بودا توسط طالبان و كينه توزي هايي كه در جامعه ي به ظاهر دموكراتيك كنوني، به اين تازه گي ها در برابر نوروز 5000 ساله ي مدنيت بومي- آريايي ما صورت مي گيرد، اين گمانه را قوت مي بخشد كه شايد ما فقط با ادعا هاي بزرگ، كينه توزي و دشمني با نماد ها و نمود هاي مدنيت ساز و باج گيري به طريقه هاي خشونت آميز با چسپيدن به عادت هاي قرون وسطايي كه بيش تر آن ها لباس دين داري پوشيده اند را به عنوان تنها روش زندگي كردن در جهان متكثر كنوني برگزيده ايم.
چرا كه اگر ما نيز وارثان يكي از كهن ترين و پربار ترين مدنيت هاي جهان كه در بسياري از عرصه ها از تمدن يونان و روم و چين و هند دست كمي نداشته است، بوديم و هستيم، چرا و چگونه فرصت ها و زمينه هاي باز انديشي و بازپروري ارزش هاي تاريخي و فرهنگي مان را در پاي تفكرات تندروانه و عصبيت هاي قومي - قبيله يي قرباني كرده ايم؟ پرسش بنياديني است كه

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر