پيش نيازهاي افغاني شدن امنيت

وزارت دفاع افغانستان در يك اقدام نمادين تجهيزات نظامي اردوي ملي، شامل چرخبال ها، وسايط زرهي و انواع جنگ افزار هاي سبك و سنگين را به نمايش گذاشته است.

مسوولان وزارت دفاع هنگام گشايش اين نمايشگاه در مقر اين وزارت گفته اند، اين تجهيزات از سوي ايالات متحده امريكا و چند كشور ديگر كمك شده و قرار است تا دوسال ديگر تجهيزات بيشتري در اختيار اردوي ملي افغانستان قرار بگيرد.

اين مسوولان ابراز خوشبيني كرده اند كه اين تجهيزات اردوي ملي را در مقابله با تهديد هايي كه در حال حاضر افغانستان به آن روبرو است، توانا تر مي سازد.

تجهيز و تقويت نيرو هاي امنيتي افغانستان يكي از پيش شرط هاي انجام روند انتقال كامل مسووليت هاي امنيتي از نيرو هاي خارجي به نيرو هاي داخلي افغانستان است كه كشور هاي عضو ناتو سال گذشته در كنفرانس ليسبون روي آن به توافق رسيده بودند.

با آنكه وظيفه ي اصلي اردوي افغانستان دفاع از سرحدات كشور در برابر تجاوزات خارجي عنوان مي شود اما وزير دفاع افغانستان روز سه شنبه گفته است، اين تجهيزات در مقابله با تهديد هاي داخلي مورد استفاده قرار خواهد گرفت و براي ايستاده گي در برابر تهديد هاي خارجي به تجهيزات سنگين تر، جت هاي جنگنده، جنگ افزار هاي مدافعه هوايي و ديگر قابليت ها نيازمند اند.

از حدود دوماه به اين سو ولايت هاي شرقي افغانستان آماج پرتاب موشك و خمپاره از خاك پاكستان قرار گرفت، اما تا اكنون اردوي افغانستان در برابر آن واكنشي از خود نشان نداده است.

در حالي كه مسوولان در نهاد هاي امنيتي افغانستان از آمادگي هاي شان در راستاي آغاز مرحله دوم انتقال مسووليت هاي امنيتي سخن مي گويند، آگاهان مسايل نظامي به اين باور اند، اين نيرو ها در حال حاضر بدون پشتيباني نيرو هاي خارجي توانايي مقابله با چالش هاي موجود در اين كشور ندارند و در كنار بي بهره بودن از تجهيزات مدرن نظامي از ناتواني هاي مديريتي و ضعف هاي درون ساختاري نيز رنج مي برند.

با آنكه اردوي ملي از خوشنام ترين نهاد هاي دولتي افغانستان بوده و در چند سال گذشته از نظر كمي و كيفي در مقايسه با ديگر سكتور ها رشد چشمگيري داشته است، اما سال گذشته گروه جهاني بحران در گذارشي نيرو هاي شامل در اردوي افغانستان را متشتت و پراگنده خوانده و اذعان داشته بود كه میان رئیس جمهور کرزی و حامیان بین المللی وی، در مورد اینکه افغانستان به چه نوع اردویي ضرورت دارد، این اردو چگونه ساخته شود و باکدام بخش از عناصر شورش گري در افغانستان مبارزه نماید، اتقاق نظر وجود ندارد.

گروه جهاني بحران با اشاره به برخورد هاي جناحي و قومي در سطوح رهبري وزارت دفاع، اردوي افغانستان را به یک نیرو ی چند پارچه یي که در خدمت منافع گوناگون قرار دارد تشبيه كرده و از شكل نگرفتن وجهه و روحيه واحد ملی در اردو برای مقابله در برابر تهدیدات گوناگون ابراز نگراني كرده بود.

موضوع ديگري كه هرچندگاه يكبار از سوي آگاهان امور مطرح مي شود اين كه روحيه ملي در درون اردوي افغانستان در وضعيتي قابليت تبارز و شكل گيري مي يابد كه اين روحيه از سوي طيف هاي مختلف جامعه حد اقل از نظر معنوي حمايت شود، در حالي كه ديگر بخش هاي جامعه از راس تاقاعده ي نظام سياسي و ساختار اجتماعي از پراگنده گي، چند دسته گي، ارجحيت داشتن منافع قومي، تباري، زباني و منطقه يي بر منافع كلان و جمعي و زراندوزي فردي انباشته باشد، نمي توان و نبايد انتظار داشت كه فقط آنبخش از شهروندان افغانستان كه در نهاد هاي امنيتي و دفاعي كشور خدمت مي كنند، به خاطر دفاع از ارزش هاي كلان و كشور شمول كه به باور بسياري از آگاهان مسايل افغانستان حد اقل در ميان نخبه گان سياسي كشور در پيوند به آنها اجماع نظري هم وجود ندارد، از جان شان مايه بگذارند.

عدم ارايه ي تعريف مشخص و واحد از دشمني كه نيرو هاي داخلي و خارجي همه روزه در مقابله با آن قرباني مي دهند از سوي رهبري دولت افغانستان مشكل ديگري است كه شكل گيري روحيه رزمي در ذهن و ضمير سربازان و افسران نهاد هاي امنيتي كشور به ويژه اردوي ملي افغانستان را به چالش فرا مي خواند، زيرا امروزه به روايت يكي از مسوولان ارشد امنيتي كشور روزانه بين 40 تا 60 تن از منسوبان اردو، پوليس و امنيت ملي كشور جان هاي شان را در مصاف با دسته هاي شورشي و هراس افگنان از دست مي دهند، اما رييس جمهوري كشور يك روز اين دسته ها را برادر خطاب مي كند و روز ديگر دشمن، چه اين كه نه تنها مبادي و مباني مشروعيتي مبارزه يي كه اين نيرو ها در برابر طالبان/هراس افگنان انجام مي دهند براي آنان از نظر آموزه هاي ديني و ارزش هاي ملي و بشري توضيح داده نمي شود، بلكه در مواردي هم ديده شده كه در سايه ي جنگ رواني – تبليغاتي كه شورشيان و سازمان هاي جاسوسي پشتيبان آنان با به بازي گرفتن احساسات و عتقادات ديني و مذهبي مردم و با استفاده از فضاي به ظاهر باز و دموكراتيك كنوني شماري از افراد از نام علماي ديني و پيشوايان مذهبي از اداي نماز جنازه ي منسوبان نيرو هاي امنيتي افغانستان خود داري مي كنند و در مسير لعن و نفرين فرستادن به سربازاني كه در جنگ روياروي با دسته هاي شورشي و هراس افگن كشته مي شوند نيز با مانع و مشكلي روبرو نمي شوند.

بنابران لازم است تا در روند انتقال مسووليت هاي امنيتي به نيرو هاي افغان و همچنان تقويت و تجهيز اين نيرو ها تمامي ابعاد اين روند دشوار و چند بُعدي با دقت و ژرف نگري تمام برخورد صورت بگيرد، تا بتوان به افغاني شدن روند تامين امنيت و ثبات و مقابله با اين همه چالشي كه اين روند در بُعد داخلي، منطقه يي و جهاني به آن روبرو است، اميدوار بود.