هراس افگني با استفاده از رويكرد هاي دموكراتيك

پيش از آغاز سال 2011 ميلادي و پس از نشست ليسبون كه در نتيجه ي آن از آغاز خروج نيرو هاي بين المللي از افغانستان در نيمه هاي سال 2011 خبرداده شد، فرماندهان نيرو هاي جهاني و ديپلوماتان غربي اذعان كرده بودند، اين سال براي نيرو هاي جهاني و همچنان نهاد هاي امنيتي داخلي افغانستان با دشواري هاي زيادي همراه خواهد بود.

اكنون به هر اندازه يي كه جولاي 2011 نزديك تر مي شود، نشانه هاي به فعليت درآمدن نگراني هاي مطرح شده پديدار تر مي شود. اما رويداد هايي كه در حدود دوماه گذشته در افغانستان اتفاق افتاده چهره هاي تازه يي از ناامني را به نمايش مي گذارد.

كشته شدن دو تن از فرماندهان موفق پوليس در كندز و كندهار، برگزاري تظاهرات خشونت آميز به نام هاي مختلف و كشته و زخمي شدن ده ها تن به شمول شماري از كارمندان خارجي دفتر يوناما در مزار شريف در اين رويداد ها مواردي اند كه برخلاف ادعا هاي دهان پركن مسوولان حكومتي به گسترش نفوذ شورشيان و پيچيده تر شدن چالش هاي امنيتي در كشور اشاره هاي تكان دهنده يي دارند.

طالبان حدود دوماه پيش از راه اندازي تظاهرات در مناطق مختلف افغانستان برضد نيرو هاي جهاني و دولت افغانستان سخن گفته بودند اما در حالي كه مشخص بود نه طالبان و نه هم ديگر گروه هاي شورشي توانايي راه اندازي تظاهرات به گونه ي مستقيم و با حضور مستقيم و آشكار افراد خود شان ندارند، اكنون دست داشتن آنان در راه اندازي يا دستكم به انحراف كشاندن بسياري از تظاهرات هاي به ظاهر مردمي كه به نام ها و بهانه هاي مختلف در بخش هايي از افغانستان راه اندازي مي شود، به يك موضوع بديهي و غير قابل انكار تبديل شده است.

در مورد اين كه اين رويداد ها چرا و چگونه اتفاق افتاده زياد گفته شده و حتا شمار از رسانه ها بدون اين كه متوجه پيامد ها رويكرد هي شان بر كليت روند جاري باشند خواسته ناخواسته حتا از بزرگنمايي آنچه از وحشت آفريني و هراس افگني در اين روز ها شورشيان انجام داده اند نيز دريغ نورزيده اند. اما آنچه مسلم به نظر مي رسد اين كه باج دهي به طالبانيزم و تفكرات تندروانه و فهم نادرست رهبري دولت افغانستان از مديريت بحران در كشور در كنار جنگ رواني و تبليغاتي كه شبكه هاي جاسوسي همسايه گان افغانستان راه اندازي كرده اند؛ روند به ظاهر دموكراتيك كنوني را با چالش هاي فزاينده يي روبرو كرده است.

به رغم معامله هاي پنهاني كه گفته مي شود پيش تر اندرباب روند صلح و مذاكره با طالبان ميان رييس جمهور كرزي و پاكستاني ها صورت گرفته بود، حكومت پاكستان به عنوان ولي نعمت طالبان و ديگر دسته هاي شورشي آنگونه كه برخي منابع گزارش داده اند در جريان سفر نخست وزير اين كشور به كابل بسته يي از مطالبات تازه ي پاكستان در چند مورد مشخص از جمله پيمان استراتيژيك كابل – واشنگتن و روند مذاكره با سردسته هاي شورشيان را به جانب افغاني پيشكش كرده و به گونه معناداري به رييس جمهور كرزي گوشزد كرده است كه براي دريافت پاسخ به اين مطالبات منتظر مي ماند. كه افزايش ناامني در بخش هاي وسيعتري از افغانستان و آنچه به اين تازه گي ها از موارد نا امني در گونه هاي مختلف آن در افغانستان اتفاق افتاده از اين رهگذر نيز توجيه شده مي تواند، زيرا در گذشته نيز پاكستان از دسته هاي شورشي در افغانستان به عنوان ابزار سياست خارجي و به ويژه اهرم فشار بالاي حكومت ضعيف اين كشور استفاده كرده و مي كند.

اما در پيوند با رويداد هاي اخير قابل تامل است اين كه دولت افغانستان به عنوان يك كل نه تنها درك درست و مبتني بر عقلانيت مدرن سياسي از اوضاع جاري در افغانستان و منطقه نداشته و در ده سال گذشته اندك ترين تلاش هدفمند و سازمان يافته يي به منظور از بين بردن زمينه هاي اجتماعي گسترش تفكرات تندروانه و طالباني در كشور انجام نداده و حتا با اقدام هاي ناسنجيده، سياسي و ابزار مند خويش به تقويت پايگاه هاي اجتماعي طالبان/هراس افگنان نيز كمك كرده است.

رييس جمهور كرزي به اين تازه گي ها بي علاقه گي خود به دوام مبارزه پيگير و جدي نيرو هاي جهاني مستقر در كشور با دسته هاي شورشي را پنهان نكرده و نيرو هاي امنيتي افغانستان نيز بر عكس ادعا هاي دهان پركن مسوولان و سخنگويان آنها از هوشمندي، درايت و هدفمندي لازم براي برخورد بهينه و اثرگذار با طالبان/هراس افگنان و در مجموع عوامل نا امني و بي ثباتي در كشور برخوردار نيستند.

به اين صورت اگر دولت افغانستان به عوامل و ريشه هاي رويداد هاي اخير به جديت توجه نكند و بدور از سليقه هاي فردي و عصبيت هاي قومي - قبيله يي براي از بين بردن زمينه هاي پرورش تفكرات تندروانه به عنوان يكي از پيش زمينه هاي تامين ثبات و برقرار صلح و امنيت پايدار برنامه ريزي نكند، نه تنها خروج نيرو هاي جهاني به مفهوم واگذاري افغانستان بدست پاكستان و دست پرورده هاي هراس افگن و تندرو آن تلقي خواهد شد بلكه مردم اين كشور نيز با مصيبت هاي بيشتري روبرو خواهند شد.