هیآت شورای عالی صلح در پاکستان؛

مذاکره با ولی نعمت طالبان







به ادامه ي تلاش هاي صلح خواهانه ي دولت افغانستان، هيآتي از سوي شوراي عالي صلح به رياست برهان الدين رباني رييس اين شورا به پاكستان سفر كرده تا به گفته ي مسوولان اين شورا در مورد برنامه هاي دولت افغانستان در پيوند با روند جاري صلح و مذاكره با شورشيان با مقام هاي پاكستاني بحث و مذاكره كند.
اين سفر در حالي به دعوت نخست وزير پاكستان انجام مي شود كه به دنبال راه افتادن موجی از ترور های سیاسی و خارج شدن جنبش متحد قومي از ايتلاف حزب حاكم، به باور بسياري از آگاهان مسايل سياسي منطقه، پاكستان در آستانه ي يك بحران سياسي داخلي قرار گرفته است.
اين كه حكومت غيرنظامي پاكستان اگرهم بخواهد، تا چه حدي مي تواند روند صلح جاري در افغانستان را در مسير كاميابي سوق دهد، با ترديد هاي فراواني روبرو مي باشد، زيرا با توجه به ساختار ارتش محور قدرت در پاكستان به ويژه در چنين وضعيتي كه پايه هاي حكومت غيرنظامي با تزلزل و چنددسته گي روبرو باشد، افراد و دسته هاي قدرتمندي در درون ساختار هاي سنگين و پيچيده ي نظامي و استخباراتي پاكستان چرخه هاي اصلي قدرت را در اختيار داشته و تلاش مي كنند تا اگر نقشي هم به سياسيون به قدرت رسيده از نشاني مردم پاكستان نيز قايل شده اند را محدود كنند.
شايد رويكرد هاي رييس جمهوركرزي در پيوند با پاكستان در چندماه اخير نيز منبعث از همين طرز ديد و پيامد توافق هاي پشت پرده يي باشد كه ميان او و حلقاتي در ارتش و سازمان استخبارات پاكستان حاصل شده و اكنون با سفر اعضاي شوراي صلح به پاكستان چهره هاي تازه تري از باج دهي به خاستگاه تروريزم رونمايي می شود.
حدود هفت ماه پيش رييس جمهور كرزي با كنار گذاشتن دراماتيك حنيف اتمر وزير امور داخله و امرالله صالح رييس پيشين امنيت ملي از سمت هاي شان، پاكسازي سكتور امنيتي افغانستان از وجود چهره هايي كه درختثا سازي دسيسه هاي پاكستان نقش بارزي داشته اند، را آغاز كرد و به اين تازه گي ها با بركناري رييس مركز مطالعات استراتيژيك وزارت امور خارجه كه در موضعگيري هاي رسانه يي اش در پيوند با پاكستان ديدگاه هاي واقع بينانه يي داشته است، نشان داد كه از اين پس افرادي كه ديدگاه هاي حاکمیت در مورد مذاکره با شورشیان و کشور پشتیبان آنان را به چالش فرا بخواند در درون ساختار حکومت افغانستان برای رییس جمهور کرزی و اطرافیان همه چیز فهم ایشان قابل تحمل نیستند.
افزون برآن در چند ماه اخیر خرده گيري های رییس جمهور کرزی در برابر عمليات نيرو هاي جهاني برضد شورشيان تا سطح ايجاد تنش در روابط افغانستان با غرب به ويژه ايالات متحده امريكا به بهانه هاي مختلف چند برابر شده و به همین تازه گی ها یک مقام افغان به یکی از رسانه های کشور گفته است که از چند ماه بدین سو، یعنی از اوانی که عملیات قندهار راه اندازی می شد، رییس جمهور کرزی تلاش کرده بود تا به گونه یی مانع راه اندازی عملیات های گسترده ی نیروهای افغان و خارجی در برابر مخالفان مسلح دولت شود.
اگرچه اکنون سخنگوی ارگ می گوید که رییس جمهوری با آنبخش از عملیات نیرو های خارجی که بدون هم آهنگی با نیرو های افغان انجام شده و باعث تلفات ملکی شود و همچنان عملیاتی که روند صلح را خدشه دار نکند مخالف بوده و می باشد، اما منابع نزدیک به ریاست جمهوری اذعان کرده اند که رییس جمهور کرزی دیگر علاقه یی به انجام عملیات نظامی برضد دسته های شورشی ندارد و وانمود ساختن آسیب پذیری غیرنظامیان و حتا شبیه سازی این آسیب پذیری ها به گونه یی که نیرو های خارجی عمدا در پیوند با رعایت نکردن مصوونیت غیرنظامیان مسوول و مقصر قلمداد شوند، بخشی از تلاش هاست که به خاطر ایجاد محدودیت فراراه عملیات نظامی موثر از سوی نیرو های خارجی و افغانی در برابر شورشیان مسلح صورت می گیرد.
چه این که "عملیاتی که روند صلح را خدشه دار نکند" جمله ی چند پهلو و تفسیر برداری است که می شود آن را به تمامی گونه های عملیات نظامی که در برابر شورشیان انجام می شود، تسری داد و برای انجام آن مشکل تراشی کرد. روشی که از زمان راه اندازی عملیات کندهار در گونه های مختلف آن دنبال شده است. چه این که اگر مذاکره با شورشیان به هر صورت و به هر قیمت ممکن ملاک عمل دولت افغانستان قرار بگیرد؛ منطق جنگ و راه اندازی عملیات نظامی در برابر افغان های شورشی که منابع تمویل، تجهیز و سازماندهی آنان در خاک پاکستان قرار داشته و رییس جمهور کرزی آنان را برادران ناراضی می خواند و تلاش می کند تا ریشه های مخالفت آنان با دولت را در داخل کشور شبیه سازی کند، از بنیاد منتفی می شود.
این که رییس جمهور کرزی در برابر این همه باج دهی به طالبان و گماشته گان سازمان استخبارات پاکستان چه گونه امتیازاتی به دست آورده با خواهد آورد و بازده این گونه رویکرد های سازش کارانه و پشت پرده یی که ظاهرا بر محور منافع دراز مدت پاکستان در منطقه و افغانستان می چرخد، بر کلیت روند جاری صلح در کشور چی خواهد بود؟ پرسشی است که پاسخ دادن به آن دستکم در حال حاضر کار ساده یی به نظر نمی رسد.
با این حال دیده شود که اعضای شورای عالی صلح در سفر به پاکستان تاچه حدی در همسویی با برنامه های صلح خواهانه ی رییس جمهور کرزی می توانند قناعت پاکستان را به عنوان کشوری فراهم کنند که سال هاست بسیاری از شاهرگ های اقتصادی و سیاسی آن از خوان نعمت جنگ، نفاق افگنی و شورشگری در افغانستان سیراب است و از رهگذر کاربرد دسته های هراس افگنی و گروه های تندرو مستقر در ماورای دیورند به عنوان ابزار سیاست خارجی خویش از جامعه جهانی به ویژه ایالات متحده امریکا باج گیری کرده و منافع کلانی را به جیب می زند.