१५ قوس

عاشوراي خونين كابل، كندهار و مزارشريف،

رويكرد نو هراس افگنان براي دهه "تحول"

مراسم عزاداري عاشورا در سه شهر عمده ي افغانستان كابل، كندهار و مزار شريف مورد حمله قرار گرفت.

در شهر كابل، در تکیه خانه ي حضرت ابوالفضل در منطقه مرادخانی حمله انتحاري صورت گرفته، چهار راهي صديقيار در مزار شريف و چوك چهارسو در شهر كندهار در فاصله هاي زماني اندكي شاهد انفجار هاي خونين بوده اند.

وزارت امور داخله اعلام كرده كه "فرد انتحار كننده با استفاده از یک واسکت مملو از مواد انفجاری در ساحه حوزه دوم شهر کابل دست به حمله انتحاری زد که در نتیجه این حمله 55 تن از هموطنان ملکی ما بمشول زنان و اطفال به شهادت رسیدند و 134 تن دیگر مجروح گردیده اند."

بر مبناي معلومات وزارت امور داخله، انفجار مايني كه در يك بايسكل جاسازي شده بود،4 كشته و 16 زخمي در پي داشته و در كندهار ماين جاسازي شده در يك موتر سايكل انفجار كرده و شش تن را زخمي ساخته است.

هرسه اتفاق در محل هاي مزدحم و بيشتر هم جاهايي كه مردم به خاطر برگزاري مراسم عاشوراي حسيني گرد آمده بودند يا در حال گرد آمدن بودند، اتفاق افتاده و دستكم تصاويري كه تلويزيون ها از محل وقوع انفجار در كابل منتشر كردند، تكان دهنده بود. ده ها جسد در كنار و بر روي هم افتيده و مردم در پرده هاي تلويزيون شاهد جان دادن انسان هاي بي گناه بودند.

اگرچه تا کنون فرد يا گروهي مسوولیت این حمله ها را بر عهده نگرفته اما مسوولان امنيتي اين رويداد ها را به "طالبان و تروريستان" نسبت داده اند.

اگرچه در دوسال گذشته مردم افغانستان شاهد چند مورد حمله هاي انتحاري و بم گزاري هاي دسته هاي شورشي در مسجد ها و اماكن مقدس بوده اند اماحمله هاي هم آهنگ و همزمان بالاي مراسم روز عاشورا به صورتي كه روز سه شنبه در كابل، مزار شريف و كندهار صورت گرفته حداقل از نظر ماهيت تازه گي دارند.

در گذشته تنش ها و خشونت هاي فرقه يي در پاكستان تلفات سنگيني را در پي داشته و خونين ترين اين مورد در سال 2004 در حمله به محل برگزاري نماز جمعه شيعيان در شهر كويته 120 تن و در سال 2005 ميلادي حمله بر عزاداران در روز عاشورا 250 تن قرباني گرفته بود.

همواره گروه هاي تندروي سني مانند سپاه صحابه و لشكر جنگهوي در كنار طالبان پاكستاني در اين گونه رويداد ها مسوول پنداشته شده اند.

اكنون كه سه رويداد خونين در افغانستان اتفاق افتاده نيز شماري از رسانه ها گزارش داده اند كه لشكر جنگهوي كه از حمايت سازمان استخباراتي پاكستان نيز برخوردار است، مسووليت رويداد هاي خونين روز سه شنبه را به عهده گرفته است.

از چندي به اين سو و به ويژه پس از كشته شدن برهان الدين رباني رييس شوراي عالي صلح و فشار هايي كه پس از آن از سوي جامعه جهاني بالاي پاكستان آمد، حمله هاي هراس افگنانه ي شورشيان تا حدي كاهش يافته بود.

انفجار و انتحار در افغانستان خبر تازه تلقي نمي شود، اما شمار كشته شده گان، زمان حساسي كه اين حملات در ظرف آن به وقوع پيوسته اند و تاحدي هم يك دست بودن قربانيان، نكاتي اند كه اين حملات تروريستي را از رويداد هاي مشابه گذشته متمايز مي سازد.

اگرچه قرباني شدن مردم بيگناه در نتيجه ي رويكرد هاي هراس افگنانه ي شورشيان در افغانستان هم پديده ي تازه يي نيست اما در بيشتر موارد هدف قرار دادن كاروان موتر هاي نيرو هاي ناتو، نيروهاي امنيتي افغانستان ياهم مقام هاي بلندپايه دولتي به عنوان اهداف اصلي حمله هاي هراس افگنانه توجيه مي شده اكنون كه اين سه رويداد ظاهرآ به هدف آماج قرار دادن مردم ملكي كه بيشتر آنان اهل تشيع بوده اند انجام شده است. نشانه يي از آغاز يك روند تنش زايي در روابط مذاهب موجود در افغانستان كه با وجود اختلافات در مسايل جانبي دين اسلام هيچگاهي اين كشور شاهد جنگ مذهبي نبوده است پنداشته شده مي تواند - كما اين كه مي توان ادعا كرد هدف عاملان و برنامه ريزان اين حمله ها نيز چنين چيزي بوده است.

اين نگراني هم مي تواند به شدت مطرح شود كه اين حمله ها منجر به شكل گيري نوع ديگري از كينه توزي و خشونت ورزي گردد و زمينه هاي جنگ رواني تازه با ابعاد و اشكال ديگري فراهم شود.

اگر در اين رويداد همان گونه كه ادعا شده در كنار شورشيان افغاني دست شبكه تروريستي پاكستاني بسان لشكر جنگهوي دخيل باشد، بدون ترديد بايد منتظر رويداد هاي خونين تر از اين و همچنان توطيه هاي ديگري به منظور شعله ور كردن جنگ مذهبي در افغانستان بايد بود.

البته اين احتمال را هم بايد مطرح كرد، از آنجايي كه شيوه هاي برگزاري مراسم عاشورا در سال هاي اخير به گونه ي پرسش برانگيزي متفاوت تر، مجلل تر، خرج بردار تر و گسترده تر شده و حتا از تمويل بخشي از اين برنامه ها از سوي رژيم جمهوري اسلامي ايران در افغانستان سخن گفته شده است. ممكن است دسته هاي تندرو مانند شبكه القاعده و زير مجموعه هاي آن مانند طالبان افغاني و پاكستاني، سپاه صحابه و لشكر جنگهوي اين وضعيت را در ضديت با منافع و ديدگاه هاي ايديولوژيك خود ارزيابي كرده همان گونه كه در چند سال گذشته در چندين مورد حمله هاي خونين ده ها تن از شيعيان پاكستاني را به كام مرگ فرستاده اند، در تباني با سازمان جاسوسي پاكستان و همزمان با اين كه ناكارآيي رويكرد هاي پارينه ي پاكستان در پيوند با حمايت از روند شورشگري در افغانستان تقريبا آشكار شده است، حمله هاي روز عاشورا در افغانستان را سازماندهي كردند.

از بعد سياسي، اين حمله ها درست ساعاتي پس از نشست جهاني بن دوم كه پاكستان شركت در آن را تحريم كرده بود صورت مي گيرد. نشستي كه در آن بيش از صد كشور و سازمان بين المللي تعهدات خود براي پشتيباني از روند جاري در افغانستان پس از سال 2014 ميلادي را تجديد كردند. اين حمله ها مي تواند هشداري براي افغانستان و قدرت هاي بزرگ پشتيبان افغانستان نيز به حساب آيند و همزمان تغيير رويكرد دسته هاي شورشي منطقه كه عنان رهبري آنان در دست سازمان استخبارات ارتش پاكستان است در پيوند با افغانستان را همزمان با آغاز روند "انتقال و تحول" كه از بن دوم آغاز شده است، به نمايش بگذارد.